آموزش سلامت/ غذا و دارو
غذاهای فرا سودمند چیست؟
ارتباط بین تغذیه و سلامتی برای دستیابی به سلامت مطلوب و کاهش خطر بیماری ها منجر به گسترش غذاهای فراسودمند شده است، صنعت تولید غذاهای فراسودمند با افزودن یا تغلیظ ترکیبات مفید و حذف مواد بی اثر یا مضر ایجاد شده است.
ارتباط بین تغذیه و سلامتی برای دستیابی به سلامت مطلوب و کاهش خطر بیماری ها منجر به گسترش غذاهای فراسودمند شده است، صنعت تولید غذاهای فراسودمند با افزودن یا تغلیظ ترکیبات مفید و حذف مواد بی اثر یا مضر ایجاد شده است.غذاهای فراسودمند غذاهایی هستند که علاوه بر ارزش تغذیه ای دارای فواید سلامت بخش نیز می باشند. این اصطلاح معمولا برای غذاهای تغییر یافته و یا ترکیب شده به منظور ارتقاء سلامتی و یا کاهش خطر ابتلا به بیماریها به کار برده می شود اما ممکن است هر نوع ماده غذایی که به طور طبیعی دارای ترکیبات با فعالیت دارویی باشد را هم شامل شود.
غذاهایی که یک یا چند ترکیب آن مورد اصلاح قرار گرفته است نیز، فراسودمند به حساب می‌آیند.
غذاهای فراسودمند در قالب یک دسته غذایی کامل قرار دارند. این مواد می‌توانند به شکل پودر یا اشکال مختلف خوراکی های غذایی ، وارد بازار شوند که بیشتر حاوی پروبیوتیک‌ها، رنگدانه های طبیعی مفید مانند لیکوپن و کاروتنوئید، امگا3و فیبرهای گیاهی می باشند.
در گذشته متخصصان علوم‌غذایی به‌صورت سنتی، بیشتر روی برقراری تعادل در رژیم غذایی تمرکز داشتند که یکی از راه‌های تامین آن، دریافت میزان کافی کالری از مواد مغذی و اجتناب از دریافت مواد برهم زننده تعادل در رژیم غذایی مانند مصرف زیاد چربی، کلسترول و نمک بود، اما مسئله‌ای که در حال حاضر بیشتر به آن پرداخته می‌شود، دریافت بهینه مواد مغذی، افزایش میانگین عمر و شناسایی اجزای با کیفیت درترکیب غذا است، اجزایی که وقتی به رژیم غذایی اضافه شوند بتواند موجب کاهش بیماریها و بالا بردن کیفیت سطح سلامت شوند که استفاده از غذاهای عملگرا یکی از این راه‌هاست.
فراسودمندها بطورکلی به دو دسته متعارف و اصلاح شده تقسیم می‌شوند. انواع متعارف اغلب مواد غذایی طبیعی سرشار از ویتامین، مواد معدنی، آنتی‌اکسیدان‌ها و چربی‌های سالم هستند،که میوه‌هایی مانند کیوی و پرتقال، سبزیجاتی مانند بروکلی و اسفناج، آجیل‌هایی مانند بادام و پسته، دانه‌هایی مانند تخم کتان و تخم کدو، حبوبات و غلات کامل مانند جو و برنج قهوه‌ای را در برمی گیرد. همچنین غذاهایی مانند ماهی قزل آلا و ساردین، مواد غذایی تخمیر شده مانند کفیر و ادویه‌هایی مانند زردچوبه و زنجبیل نیز در این دسته هستند.
فراسودمندهای اصلاح شده نیز مواد غذایی هستند که به منظور افزایش منافع سلامت با استفاده از افزودنی‌هایی مانند ویتامین‌ها، املاح معدنی، پروبیوتیک‌ها و فیبر غنی شده‌اند.
آبمیوه‌های غنی شده، لبنیات غنی شده مانند شیر و ماست، جایگزین شیر غنی شده مانند شیر بادام و شیر نارگیل، غلات غنی شده، نان و ماکارونی غنی شده و تخم مرغ غنی شده، از نمونه‌های فراسودمند اصلاح شده هستند.یک محصول غذایی فراسودمند علاوه بر ارزش تغذیه ای و اثرات فیزیولوژیکی باید قابل پذیرش از لحاظ کیفیت (طعم، رنگ، بو)، قیمت و قابل اعتماد از نظر ادعاهای سلامت محصول نیز باشد.
مهندس حمیدرضا اسماعیلی
کارشناس مسئول اداره نظارت بر مواد غذایی آشامیدنی، معاونت غذا و دارو دانشگاه علوم پزشکی جهرم
نظر دهید